Dom tekstylny Weichmanna, znany także pod nazwą Seidenhaus Weichmann, to historiczny obiekt znajdujący się w Gliwicach. Jego adres to ul. Zwycięstwa 37, gdzie dawniej funkcjonował dom handlowy. Budynek ten zajmuje szczególne miejsce w historii architektury, będąc jednym z naj znaczących przykładów niemieckiego modernizmu w Polsce.
Nazwa "Weichmann" pochodzi od nazwiska pierwszego właściciela, Ericha Weichmanna, który był lokalnym przedsiębiorcą oraz kupcem. Jego zakład słynął z wysokiej jakości artykułów tekstylnych, co czyniło go ważnym punktem na handlowej mapie Gliwic.
Historia
„Budynek został zaprojektowany przez jednego z pionierów architektury, Ericha Mendelsohna, wzniesiony przy ówczesnej Wilhelmstrasse. Zrealizowano go w 1921 roku, a jego otwarcie miało miejsce 22 stycznia 1922 roku. Erwin Weichmann, który był lokalnym przedsiębiorcą i właścicielem kilku sklepów z tekstyliami, był inicjatorem budowy oraz pierwszym właścicielem tego obiektu. W roku 1932 Weichmann wraz z rodziną podjął decyzję o emigracji do Ameryki. Na mocy księgi adresowej Rzeszy Niemieckiej z 1941 roku, budynek figurował jako Seidenhaus Altgassen. Jego kolejnym właścicielem był Max Altgassen, który tragicznie zginął w 1945 podczas bombardowania Drezna.
Obiekt zyskał ogromne zainteresowanie wśród architektów i artystów. Już w roku jego powstania zyskał uznanie podczas wystawy Bauhausu w Weimarze. W 1924 roku zdjęcie budynku ozdobiło okładkę jednego z wydawnictw, które miało na celu promocję najważniejszych osiągnięć cywilizacyjnych Gliwic. Z kolei w 1926 roku obiekt został zaprezentowany na wystawie nowoczesnej architektury w warszawskiej Zachęcie. Budynek pojawiał się również w branżowych publikacjach zarówno w Paryżu, jak i Moskwie. Szybko stał się symbolem awangardowej architektury w Europie i stanowił inspiracje dla wielu większych i znanych domów towarowych w Niemczech, w tym w Stuttgarcie, Norymberdze, Breslau i Chemnitz.
Po zakończeniu II wojny światowej, w budynku znalazła siedzibę TPPR. Do początku lat 90-tych parter zajmowała księgarnia oferująca literaturę radziecką oraz kilka niewielkich punktów handlowych. W 2002 roku budynek przeszedł remont. Przez pewien czas w jego wnętrzach funkcjonowała filia PKO Banku Polskiego, a obecnie, na dzień 15.10.2022, działa tu filia Nest Banku.
Architektura
„Obiekt na pewno zasługuje na uwagę ze względu na swoją niezwykłą architekturę. Budowla charakteryzuje się nieregularnym planem, w kształcie zbliżonym do prostokąta. W jego konstrukcji zastosowano żelbet w połączeniu z cegłami, co jest wczesnym przykładem nowoczesnych rozwiązań architektonicznych. Budynek składa się z dwóch kondygnacji oraz niewielkiej nadbudowy, która jest traktowana jako trzecie piętro.
Na dachu znajduje się płaski dach, typowy dla wielu budynków z tego periodu. Architektura tego obiektu wyraźnie rozdziela funkcje budynku: na parterze i pierwszym piętrze znajdują się lokale handlowe, podczas gdy dwie wyższe kondygnacje zareserwowano dla prywatnych mieszkań.
Znaczenie tego budynku zostało uznane przez instytucje ochrony zabytków, dlatego też w dniu 27 września 1988 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków (numer rejestru A/1376/88). Ochrona ta obejmuje cały teren budynku, co podkreśla jego historyczną wartość oraz unikalny charakter.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki handlowo-usługowe":
Europa Centralna (centrum handlowe) | Centrum Handlowe ForumOceń: Dom tekstylny Weichmanna