Jacek Stanisław Ukleja, urodzony w 1947 roku w Gliwicach, to postać o wiele obliczach w polskim świecie sztuki. Jest nie tylko artystą awangardowym, ale także wszechstronnym muzykiem, który eksploruje różne gatunki muzyczne, w tym rock, folk oraz bluegrass.
Ukleja to również utalentowany wokalista i multiinstrumentalista, grający na gitarze, skrzypcach oraz pianinie. Jego twórczość łączy się z różnorodnymi dziedzinami sztuki; Jacek jest także kompozytorem, scenografem i kostiumografem.
Warto dodać, że jest on również architektem wnętrz, a jego wkład w sztukę nie kończy się na muzyce. Ponadto, jego działalność aktorska i reżyserska, mimo że nie jest zawodowa, wzbogaca jego artystyczne portfolio.
Życiorys
Ukończył V Liceum Ogólnokształcące im. Andrzeja Struga w Gliwicach, gdzie rozwijał swoje umiejętności muzyczne poprzez lekcje gry na skrzypcach. W roku 1962 zyskał szerokie uznanie dzięki swojej interpretacji bigbitowej wersji „Prząśniczki” Stanisława Moniuszki, co pozwoliło mu znaleźć się w „Złotej Dziesiątce” podczas I Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie. Ten sukces otworzył mu drogę do występów koncertowych w kraju, a w jego artystyczne podróże włączyli się tak znakomici artyści, jak Karin Stanek, Czesław Niemen oraz Michaj Burano, a także wielu innych wykonawców.
W 1965 roku udało mu się uzyskać przyjęcie na studia za pierwszym razem, co potwierdziło jego determinację i talent. Wkrótce stał się absolwentem Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, co otworzyło przed nim nowe horyzonty twórcze.
Był współzałożycielem zespołów Zdrój Jana oraz Little Ole Opry, co dodatkowo przyczyniło się do jego artystycznego rozwoju. Jego twórczość obejmuje komponowanie muzyki do licznych filmów oraz spektakli. Również aktywnie działał jako scenograf teatralny i filmowy, współpracując z różnymi projektami w całym kraju.
W okresie od 1991 do 1999 roku pracował jako scenograf w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, a w latach 2000–2003 pełnił podobną rolę w Teatrze Nowym w Łodzi. Jego współpraca z teatrami w Polsce jest dowodem na jego wszechstronność i zaangażowanie w sztukę.
Nagrody
Twórczość Jacka Uklei została wielokrotnie doceniona, co potwierdzają przyznane mu nagrody:
- W 1979 roku otrzymał nagrodę za oprawę plastyczną filmu FRRRRRRRRRRR, którego reżyserem był Ryszard Antoniszczak, zdobywając wyróżnienie na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodego Widza „Ale Kino!” w Poznaniu,
- W 2009 roku nagrodzono go za scenografię do spektaklu telewizyjnego pt. Kwatera bożych pomyleńców, w reżyserii Jerzego Zalewskiego, podczas Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie.
Dyskografia
Nagrania radiowe i płytowe
W dorobku artystycznym Jacka Uklei znajduje się wiele interesujących nagrań, które ilustrują jego współpracę z różnymi zespołami. Najbardziej znaczącym z nich jest zespół Zdrój Jana, z którym artysta nagrywał różnorodne utwory.
W latach 1969–1971 zespół ten zrealizował szereg nagrań radiowych, w tym:
- anuncjata,
- Pieśń Telefoniczna,
- Ballada o Nutrońcach,
- Bioprądy,
- Jaka Ty Jesteś,
- Sonet 49,
- Kiedy Będę Żałował.
Dodatkowo, w czerwcu 2009 roku została wydana płyta „Zdrój Jana”, którą dołączono do Wiadomości ASP Nr 46. Znajdują się na niej nagrania koncertowe zespołu, zarejestrowane w Klubie ASP „Pod Ręką” w latach 1970–1972.
W 2011 roku światło dzienne ujrzał album CD, wydany przez OBUH Records, który zawiera premierowy materiał Jacka Uklei.
Również współpraca z zespołem Little Ole Opry zaowocowała ciekawym projektem. W 2015 roku ukazał się dwupłytowy album „Dedicated to Jerzy Wójcik” (2 CD Radio Kraków), zawierający nagrania zespołu z 1980 roku. To wydawnictwo stanowi hołd dla wielkiego muzyka oraz prezentuje niepowtarzalny styl Little Ole Opry.
Filmografia
Scenografia
W swojej pracy Jacek Ukleja wykazał się niezwykłym talentem jako scenograf. Jego pierwsze kroki w tej dziedzinie miały miejsce w:
- 1956: Woyzeck,
- 1976: Iwona, księżniczka Burgunda,
- 1983: Pamiątki Soplicy,
- 1990: Trans-Atlantyk,
- 1993: Papierowe kwiaty,
- 1993: Gorące uczucie, gdzie wcielił się również w rolę Lifszyca, pierwszego męża Naty,
- 1994: Mały lord, w którym pracował nad scenografią oraz kostiumami,
- 1996: Pogodzić się ze światem, pełniąc rolę zarówno scenografa, jak i muzyka,
- 1996: Dzienniki,
- 1996: Dziennik bez samogłosek,
- 1996: Dzieci z Bullerbyn, zajmując się scenografią i kostiumami,
- 2008: Kwatera bożych pomyleńców,
- 2009: Psie głowy,
- 2013: Zrzędność i przekora z cyklu Trzy razy Fredro, gdzie również przygotował kostiumy,
- 2015: Historia Roja,
- 2016: Historia Roja.
Kostiumy
Swoją kreatywność Jacek Ukleja zademonstrował także poprzez projektowanie kostiumów do filmów. Oto niektóre z jego osiągnięć:
- 1990: Portret,
- 1994: Mały lord, gdzie równocześnie pracował nad scenografią,
- 1996: Dzieci z Bullerbyn, również z zakresu scenografii,
- 2013: Zrzędność i przekora z cyklu Trzy razy Fredro, w którym zajmował się zarówno kostiumami, jak i scenografią.
Dekoracje
Jacek w swoim dorobku ma liczne dekoracje do filmów animowanych, w tym:
- 1992: Sroka piratka – film animowany z cyklu Bajki zza okna,
- 1993: O dzielnych pestkach i straszliwym potworze – film animowany z cyklu Bajki zza okna,
- 1994: Historia o kolczykach – film animowany z cyklu Bajki zza okna,
- 1994: Historia świąteczna o rosochatym włóczędze – film animowany z cyklu Bajki zza okna,
- 1996: Miki Mol i straszne płaszczydło, gdzie zajmował się zarówno opracowaniem plastycznym, jak i dekoracjami,
- 1996: Tata kret na Antypodach – film animowany z cyklu: Bajki zza okna,
- 1996: Wielkanocna weranda pana Myszki – film animowany z cyklu Bajki zza okna, z której przygotował projekty dekoracji,
- 1997: Nierozłączna para – film animowany z cyklu Bajki zza okna,
- 1998: Psst i psot – film animowany z cyklu Bajki zza okna.
Opracowanie plastyczne
Wielokrotnie angażował się w opracowanie plastyczne filmów, w tym:
- 1977: FRRRRRRRRRRR, gdzie oprócz opracowania plastycznego, pracował nad muzyką oraz współpracą reżyserską,
- 1996: Miki Mol i straszne płaszczydło, który również zawierał elementy dekoracji,
- 1998: Królestwo zielonej polany. Powrót.
Muzyka
Jacek Ukleja ma także na swoim koncie działalność muzyczną, gdzie współtworzył utwory do wielu produkcji:
- 1973: Z czterech stron,
- 1974: Żegnaj paro!, z muzyką wykonaną przez Zdrój Jana,
- 1976: Fantomobil,
- 1977: Jak zbrzydło powidło, z muzyką również od Zdroja Jana,
- 1977: FRRRRRRRRRRR, gdzie oprócz muzyki zajął się także adaptacją,
- 1979: Debiut, z muzyką na zlecenie Jacek Ukleja – „Zdrój Jana”,
- 1996: Pogodzić się ze światem, w roli scenografa i muzyka.
Projekty dekoracji
W swojej twórczości Jacek Ukleja zajmował się także projektowaniem dekoracji, a w szczególności:
- 1996: Wielkanocna weranda pana Myszki – film animowany z cyklu Bajki zza okna, gdzie stworzył projekty dekoracji.
Współpraca plastyczna
Jednym z jego osiągnięć w dziedzinie współpracy plastycznej jest:
- 1996: Historia prawie nie z tej ziemi – film animowany z cyklu Bajki zza okna, gdzie zaangażował się w tę formę pracy.
Obsada aktorska
Ukleja nie tylko zajmował się scenografią, ale również występował w rolach aktorskich, na przykład:
- 1988: Pogranicze w ogniu, odc. 2,
- 1993: Gorące uczucie, jako Lifszyc, pierwszy mąż Naty, w kontekście swojej pracy scenograficznej.
Współpraca reżyserska
Współpracował również jako reżyser, między innymi w:
- 1977: FRRRRRRRRRRR, gdzie pełnił rolę w opracowaniu plastycznym, muzycznym i reżyserskim.
Reżyseria
Jacek Ukleja dokonał również znaczących realizacji w reżyserii, a w szczególności:
- 1966: Igrce w gród walą, łącząc reżyserię z adaptacją,
- 1969: Zamek w Czorsztynie, musząc pokazać swoje umiejętności reżyserskie.
Adaptacja
Ponadto, w kontekście adaptacji, Ukleja również wyraził swoje umiejętności w:
- 1966: Igrce w gród walą, przez co uzyskał także zasłużoną renomę.
Przypisy
- Jacek Żyliński: Jacek Ukleja. kppg.waw.pl. [dostęp 11.02.2023 r.]
- a b c d e f g Jacek Ukleja. filmpolski.pl, 04.01.2023 r. [dostęp 11.02.2023 r.]
- Ryszard Szczudłowski: Zdrój Jana. ryszardy.pl. [dostęp 30.01.2023 r.]
- ASP Kraków: „Zdrój Jana” wychodzi z podziemia (str. 59). asp.krakow.pl. [dostęp 30.01.2023 r.]
- Little Ole Opry – biogram przygotowany przy współpracy z Krystyną Święcicką-Wójcik. 22.01.2023 r. [dostęp 11.02.2023 r.]
- Historia V Liceum Ogólnokształcącego. vlo.gliwice.pl. [dostęp 11.02.2023 r.]
- ASP Kraków: Widziane z narożnika I piętra: Zdrój Jana – Kiedy będę żałował (str. 26) / Zdrój Jana – Za dawnych dobrych czasów (str. 28). asp.krakow.pl. [dostęp 11.02.2023 r.]
- a b Jacek Ukleja. rateyourmusic.com. [dostęp 11.02.2023 r.]
- Zdrój Jana (zespół). filmpolski.pl, 02.01.2020 r. [dostęp 11.02.2023 r.]
- Jak zbrzydlo powidło (1977). ninateka.pl. [dostęp 11.02.2023 r.]
- Radio Kraków: Dedicated to Jerzy Wójcik (2015 – Back Cover). sklep.radiokrakow.pl/. [dostęp 30.01.2023 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Tomasz Borkowski (aktor) | Arthur Silbergleit | Wawrzyniec Podrzucki | Bartek Pieszka | Klaudiusz Kaufmann | Karolina Skrzyńska | Beata Rybotycka | Bartosz Blaschke | Skorup | Tomasz Preniasz-Struś | Piotr Lachmann | Ptakova | Michał Sobierajski | Marcin Mokry | Wojciech Chmielarz | Georg Paul Heyduck | Lesław Nowara | Norbert Blacha | Aleksander Balos | Grzegorz CelejewskiOceń: Jacek Ukleja