Dom przedpogrzebowy w Gliwicach


Dom przedpogrzebowy w Gliwicach, znany jako Mała Synagoga, to zabytkowy obiekt o bogatej historii, który został wybudowany w 1903 roku. Jego lokalizacja przy ulicy księcia Józefa Poniatowskiego 14 czyni go wyjątkowym miejscem w mieście. Znajduje się on w bezpośrednim sąsiedztwie Nowego Cmentarza Żydowskiego oraz Cmentarza Lipowego, co podkreśla jego ważność w kontekście lokalnej historii i kultury.

Obiekt ten, z uwagi na swoją architekturę oraz znaczenie historyczne, przyciąga uwagę zarówno mieszkańców Gliwic, jak i turystów, którzy pragną zgłębić dzieje tego regionu. Dom przedpogrzebowy to miejsce, które zasługuje na szczególne zainteresowanie.

Historia

Budynek, który znamy dzisiaj, został zaprojektowany przez architekta z Wiednia, Maxa Fleischera. W realizacji tego projektu wzięła udział firma budowlana prowadzona przez Juliusza Scheera, z siedzibą w Gliwicach. Prace budowlane nadzorowali doświadczeni specjaliści w dziedzinie architektury: Johann Miedel, Andreas Holzenpfeil oraz Oskar Stanjura.

Uroczyste otwarcie i poświęcenie cmentarza, w towarzystwie nowych budynków, miało miejsce 15 listopada 1903 roku. Z przyjemnością świętowano ten wydarzenie, które otworzyło nowy rozdział w historii Gliwic.

W okresie II wojny światowej budynek zmienił nieco swoje oblicze, stając się magazynem wojskowym, co znacznie odbiegało od pierwotnej funkcji. Po zakończeniu wojny, lokalizacja ta przeszła szereg zmian, a w 2007 roku Dom Przedpogrzebowy został przekazany przez gminę żydowską miastu Gliwice.

Obecnie, po przeprowadzonych w latach 2012–2016 pracach remontowo-konserwatorskich, w budynku znajduje się Dom Pamięci Żydów Górnośląskich, który jest oddziałem Muzeum w Gliwicach. To miejsce zapewnia nie tylko przestrzeń do refleksji, ale także edukacji, przybliżając lokalną historię i kulturę.

Architektura

Obiekt, o którym mowa, to dom przedpogrzebowy w Gliwicach, którego architektura zachwyca neogotyckim stylem. Zbudowany z czerwonej cegły, stanowi ważny element lokalnego dziedzictwa. W jego obrębie znajduje się hala główna, charakteryzująca się wymiarami 10,5 m na 17,6 m oraz wysokością wynoszącą 10 m.

Podłoga tej przestrzeni pokryta jest ornamentem z czarno-białych płytek ceramicznych, który nadaje miejscu wyjątkowego charakteru. Dłuższe ściany hali zostały podzielone na trzy części za pomocą filarów przyściennych. Te filary, pełniące funkcję podpór, wspierają sklepienie krzyżowo-żebrowe, które zwraca uwagę swoim wyglądem.

Warto również zwrócić uwagę na ozdobne malowidło, przedstawiające gwiaździste niebo, które znajduje się na sklepieniu oraz na monumentalne okna witrażowe usytuowane w ścianach szczytowych hali. Te elementy dodają przestrzeni majestatycznego wdzięku.

Wnętrze budynku cechuje funkcjonalność. Hala komunikacyjnie złączona była z przedsionkiem, przez który przechodzono bezpośrednio z ulicy na cmentarz. Z kolei po przeciwnej stronie przedsionka znajdowała się kostnica, przeznaczona do przechowywania i obmywania zwłok, co podkreśla praktyczny charakter obiektu.

Oprócz tych przestrzeni, w obrębie budynku ulokowane były również pomieszczenia mieszkalne – przeznaczone dla strażnika cmentarnego oraz jego pomocnika, a także kancelaria, pokój dla rabina oraz kotłownia, która znajdowała się w piwnicy.

Przypisy

  1. Dom Pamięci Żydów Górnośląskich – O nas [online], dom.muzeum.gliwice.pl [dostęp 22.11.2017 r.]
  2. Gliwice | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 22.11.2017 r.]

Oceń: Dom przedpogrzebowy w Gliwicach

Średnia ocena:4.46 Liczba ocen:16