Kościół św. Bartłomieja, znany również jako nowy kościół, usytuowany jest w malowniczej dzielnicy Szobiszowice w Gliwicach. Jest to neogotycka świątynia, która pełni funkcję kościoła parafialnego dla mieszkańców parafii św. Bartłomieja w Gliwicach.
Obiekt ten wyróżnia się na tle innych świątyń i jest uważany za jeden z największych kościołów w regionie Śląska. Jego architektura i rozmiar przyciągają uwagę zarówno turystów, jak i lokalnej społeczności.
Warto również zaznaczyć, że kościół został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 345/11, co miało miejsce 4 lipca 2011 roku, podkreślając jego znaczenie kulturowe oraz historyczne. W jego pobliżu przebiega trasa rowerowa nr 6, co sprzyja odwiedzaniu tej świątyni przez miłośników aktywnego wypoczynku.
Historia
W odpowiedzi na rosnącą liczbę wiernych oraz z uwagi na nieodpowiedni stan techniczny starej świątyni, a także dzięki wsparciu ze strony miasta i stabilnej sytuacji finansowej parafii, podjęto decyzję o budowie nowego kościoła.
Inicjatywa rozpoczęta przez księdza Józefa Stryczka, który został później proboszczem, była realizowana pod nadzorem Feliksa Wieczorka z Królewskiej Huty oraz F. Koźlika z Koźla. Całość prac prowadzona była zgodnie z projektem wrocławskiego architekta Ludwika Schneidera.
Budowa kościoła miała miejsce w latach 1907–1911.
Uroczystość konsekracji świątyni miała miejsce 14 maja 1911 roku, a dokonał jej kardynał Grope.
Niestety, w 1945 roku kościół został w pewnym stopniu zniszczony. Podczas prac zabezpieczających i naprawczych przemurowano oraz zmieniono szczyt transeptu. Zniszczone witraże zostały zastąpione kolorowym przeszkleniem.
W latach 1956–1957 wnętrze kościoła przeszło renowację, która obejmowała nową dekorację malarską, możliwe, że przy użyciu wcześniejszej polichromii.
Architektura i wnętrze
Świątynia została zbudowana w stylu neogotyckim, a jej projektantem był Ludwig Schneider. Warto zauważyć, że kościół nie jest orientowany; jego prezbiterium jest ulokowane na północny wschód.
Architektura wnętrza to trójnawowy układ halowy, który przyjmuje formę krzyża łacińskiego z transeptem. Z boku wielobocznego prezbiterium znajdują się zakrystia oraz kaplica, a nawy boczne są tylko nieznacznie niższe od nawy głównej.
Południowo-zachodnią część kościoła zdobi czworoboczna wieża, która osiąga wysokość 92 metrów oraz jest zwieńczona neobarokowym dachem hełmowym. Również na wieży można znaleźć zegar i dzwony, które wzbogacają jej wizualny odbiór. Dodatkowo, w dachu umieszczona jest sygnaturka, również z neobarokowym hełmem.
Do budynku prowadzi osiem wejść, z których główne jest szczególnie imponujące. Główny portal wejściowy, dwu kondygnacyjny i ostrołukowy, został bogato zdobiony płaskorzeźbami. Sklepienia wewnętrzne cechują się formą krzyżowo-żebrową i mają czteropolowy układ.
Wystrój i wyposażenie
Wystrój kościoła zachwyca swoją oryginalną estetyką, ujmującą stylem neogotyckim, który został stworzony w latach 1910-1911. W centralnym punkcie świątyni znajduje się trójosiowy ołtarz główny, który został wykonany przez znaną firmę „Mrowiec-Meyer” z Żernik. W ołtarzu tym umieszczono obraz przedstawiający św. Bartłomieja, co nadaje mu szczególne znaczenie.
Obok stoją jednoosiowe ołtarze boczne, które w całości poświęcone są św. Józefowi oraz Najświętszej Maryi Pannie. Oprócz nich, witraże wciąż budzą podziw, chociaż częściowo zachowały się w dobrym stanie, a także można podziwiać ambonę z baldachimem oraz chrzcielnicę. Co więcej, stacje Drogi Krzyżowej oraz figury świętych dopełniają całości aranżacji wnętrza.
W znaczącej części świątyni znajdują się imponujące 60-głosowe organy Paul Berschdorfa pochodzące z Nysy, które uznawane są za największe organy w Gliwicach. Ich brzmienie potrafi przyciągnąć uwagę niejednego melomana. Kościół ma możliwość pomieszczenia około 6000 osób, co czyni go miejscem chętnie odwiedzanym przez wiernych podczas liturgii.
Na uwagę zasługują również oryginalne dzwony, z których największy waży aż 8200 kg. Niestety, zostały one skonfiskowane w 1917 roku. Nowe dzwony, które pojawiły się w kościele, zostały poświęcone 20 grudnia 1925 roku, kontynuując tradycję jego dźwięków.
Przypisy
- Diecezja Gliwicka – Oficjalny Serwis Informacyjny [online], Diecezja gliwicka [dostęp 29.09.2023 r.]
- a b c d e f g h i j k HannaH. Wiąk-Marzec HannaH., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa: Kościół parafialny pod wezwaniem świetego Bartłomieja „Nowy” w Gliwicach Szobiszowicach [online], zabytek.pl, 1997 [dostęp 29.09.2023 r.]
- Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach. Rejestr zabytków nieruchomych [online], wkz.katowice.pl [dostęp 26.09.2023 r.]
- Gliwice (Kościół św. Bartłomieja) opis instrumentu [online], musicamsacram.pl [dostęp 22.12.2023 r.]
- Atlas województwa śląskiego. Część 2: okręg katowicki. Katowice: PGK Katowice, 2008.
- JózefJ. Pilch JózefJ., Leksykon zabytków architektury Górnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2008.
- BogdanB. Łoziński BogdanB., PARAFIA ŚW. BARTŁOMIEJA – GLIWICE – Rys historyczny [online] [dostęp 07.10.2012 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół Zbawiciela w Gliwicach | Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach | Parafia Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie | Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach | Kościół św. Jadwigi w Gliwicach | Parafia św. Jana Chrzciciela w Gliwicach | Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach | Kościół Chrystusa Króla w Gliwicach | Parafia Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Gliwicach | Kościół Ducha Świętego w Gliwicach-Ostropie | Kościół św. Anny w Gliwicach | Kościół Matki Boskiej Kochawińskiej w Gliwicach | Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej w Gliwicach | Parafia Wszystkich Świętych w Gliwicach | Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach | Parafia św. Jacka w Gliwicach | Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Bojkowie | Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gliwicach | Parafia Katedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Gliwicach | Kościół Wszystkich Świętych w GliwicachOceń: Kościół św. Bartłomieja w Gliwicach (nowy)