Parafia św. Bartłomieja w Gliwicach

---

Historia

Pierwsza wzmianka o Gliwicach pochodzi z 14 czerwca 1276 roku. Parafia św. Bartłomieja, uznawana za jedną z najstarszych w Górnym Śląsku, została założona w XIII wieku w pobliskiej wsi Szobiszowice, która 1 kwietnia 1897 roku została przyłączona do Gliwic. Datację powstania parafii potwierdza dyplom rycerza Paszka Warmuntowica, dziedzica Szobiszowic, wystawiony 17 września 1297 roku. Choć istnienie parafii zostało potwierdzone dopiero w 1447 roku, nie można podważyć wiarygodności dokumentu Paszka.

Historię budowy kościoła wiąże się z działalnością templariuszy, którzy byli inicjatorami tego projektu. Początkowo parafia obejmowała obszary znane dzisiaj jako Szałsza, Żerniki oraz tzw. Zatorze. Pierwszy kościół był wzniesiony z drewna, a obecny, powstały w XV wieku, charakteryzuje się stylem romańskim, aczkolwiek zamiast hełmu wieża została zakończona blankami.

W 1719 roku parafia liczyła około 600 osób, z czego jedynie 5 z nich nie było katolikami. Z biegiem lat, w 1821 roku liczba wiernych wzrosła do 2000. Gdy w 1897 roku Szobiszowice przekształciły się w część Gliwic, miały już 17 tysięcy mieszkańców, co stworzyło potrzebę wzniesienia nowej świątyni, zwłaszcza z uwagi na deteriorację dotychczasowego obiektu.

Ks. Antoni Ledwoch był pierwszym inicjatorem budowy nowego kościoła, lecz zgromadzone fundusze pozwalały jedynie na dofinansowanie remontów. Po kilkudziesięciu latach, dzięki wysiłkom kolejnych proboszczów oraz parafian, ks. J. Stryczek uzyskał zgodę władz miejskich na budowę nowej świątyni. Proces budowy nowego kościoła trwał od 1907 do 1911 roku, a projektem zajął się Ludwig Schneider z Wrocławia. Uroczysta konsekracja miała miejsce 14 maja 1911 roku, a Mszy inauguracyjnej przewodniczył kardynał Georg Kopp. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Stryczek.

Nowo wzniesiony kościół, w stylu neogotyckim, przyjął formę krzyża łacińskiego i mógł pomieścić 6000 wiernych, co czyniło go największą budowlą sakralną w regionie w tamtych czasach. Jego charakterystycznym elementem była czworoboczna wieża o niemal stumetrowej wysokości, zakończona 6-metrowym krzyżem.

W wyniku włączenia parafii do administracji Śląska Opolskiego w 1945 roku, ówczesny proboszcz Harald Weinert zwrócił się do jezuitów o pomoc w nauczaniu kaznodziejstwa w języku polskim oraz wsparcie dla Polaków przybywających ze wschodu. Obecność jezuitów w parafii trwała aż do 1994 roku, kiedy to, po objęciu obowiązków przez A. Plutę, przenieśli się do nowo wybudowanego sanktuarium poświęconego Matce Boskiej Kochawińskiej na osiedlu Kopernika.

Początkiem lat dziewięćdziesiątych parafia stała się największą w diecezji gliwickiej, liczbowo osiągając 37 tysięcy mieszkańców. Po wydzieleniu osiedla Kopernika, liczba parafian spadła do około 20 tysięcy. Aktualnie trwają prace nad budową nowego kościoła na osiedlu Obrońców Pokoju.

Cmentarze

Na obszarze naszej parafii znajduje się cmentarz parafialny usytuowany przy ulicy św. Wojciecha. Jest to miejsce spoczynku dla wielu wiernych, które przynależy do parafii Miłosierdzia Bożego.

Księgi metrykalne

Parafia św. Bartłomieja w Gliwicach posiada ważne dokumenty metrykalne, które odzwierciedlają jej długą historię. Księgi chrztów są prowadzone od 1656 roku, co oznacza, że zapisano w nich narodziny wielu pokoleń mieszkańców.

Również księgi ślubów są dostępne od 1677 roku, co świadczy o bogatej tradycji małżeńskiej tej społeczności.

Warto również zaznaczyć, że księgi zgonów prowadzone są od 1704 roku, dokumentując ostatnie pożegnania wielu osób.

---

Oceń: Parafia św. Bartłomieja w Gliwicach

---