Stare Gliwice (Gliwice)


Stare Gliwice, znane także pod niemiecką nazwą Alt Gleiwitz, to historyczna dzielnica Gliwic, która została włączona w struktury miejskie w 1951 roku.

Obszar ten charakteryzuje się bogatą historią oraz unikalnym dziedzictwem kulturowym, które przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Informacje ogólne

W obrębie tej dzielnicy znajdują się różne osiedla, w tym osiedle Bajkowe oraz osiedle Ludwika Waryńskiego. Zanim hipermarket Tesco Extra zakończył swoją działalność w sierpniu 2021 roku, funkcjonował tu od początku lat 2000, przyczyniając się do rozwoju lokalnej infrastruktury handlowej.

Nazwa

W dniu 12 listopada 1946 roku miejscowości nadano nową, polską nazwę Stare Gliwice.

Historia

Na obszarze Starych Gliwic odkryto najstarsze ślady osadnictwa, które miały miejsce w obecnych Gliwicach. W trakcie realizacji budowy fabryki samochodów Opel natrafiono na artefakty pochodzące z wczesnej epoki żelaza, datowane na około 650 rok przed naszą erą, które są zaliczane do kultury łużyckiej.

Historyczna miejscowość funkcjonowała już w XIII wieku jako niewielka osada z grodziskiem obronnym. Została jednak zniszczona podczas najazdu Mongołów około 1259 roku. To prawdopodobnie w tym okresie doszło do przeniesienia przedlokacyjnej osady w miejsce współczesnego gliwickiego Starego Miasta.

Nazwa Stare Gliwice po raz pierwszy pojawiła się w dokumencie z 1317 roku, który stanowił akt notarialny, zachowany jedynie w formie odpisu. Dokument ten został wystawiony przez łabędzkiego proboszcza i wskazuje, iż Stare Gliwice były częścią parafii w Łabędach.

W kolejnych wiekach Stare Gliwice funkcjonowały jako podmiejska wieś. W 1670 roku zostały zakupione przez barona von Welczek, który rok wcześniej nabył stary zamek w Łabędach i tam ustanowił główną siedzibę rodu. W tym czasie wieś była bardziej zintegrowana z Łabędami, aniżeli z Gliwicami. Wokół niej rozciągały się pola uprawne, stawy rybne, ogrody oraz chmielniki, czyli plantacje chmielu. Część mieszkańców znajdowała zatrudnienie w pobliskim folwarku Gardel.

W okresie tym zachowały się dwa istotne obiekty: charakterystyczny budynek spichlerza z kamienia wapiennego z XVII wieku oraz barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena, pochodząca z drugiej połowy XVIII wieku. Z rozwojem miejscowego przemysłu wielu mieszkańców znalazło zatrudnienie w hucie „Hermina” w okolicy Łabędów lub w gliwickiej hucie. Część z nich zajmowała się furmaństwem dla lokalnego przemysłu, natomiast od końca XVIII wieku brała udział w budowie oraz późniejszej obsłudze Kanału Kłodnickiego.

W trakcie Plebiscytu na Górnym Śląsku 636 osób miało prawo do głosowania w Starych Gliwicach. Z tej liczby 597 stanowiło mieszkańców, co przekłada się na około 93,9%. Oddano w sumie 633 głosy, co stanowiło 99,5% uprawnionych, w tym 630 głosów było ważnych. Głosujących za Polską było 447 osób (około 70,6%), podczas gdy 183 osoby (około 28,9%) opowiedziały się za Niemcami. W lutym 1945 roku około 70 mieszkańców Starych Gliwic padło ofiarą deportacji w głąb ZSRR.

Edukacja

W Starych Gliwicach edukacja odgrywa kluczową rolę w rozwoju młodzieży. Na poziomie szkół podstawowych znajduje się Szkoła Podstawowa nr 27, która funkcjonuje w ramach Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 13.

Dla starszych uczniów, w tym regionie, dostępne jest również Gimnazjum nr 5, które, także jest częścią Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 13.

Turystyka

W sercu Gliwic, turystyka zyskuje na znaczeniu, a jednym z najważniejszych elementów tego rozwoju są szlaki piesze, które prowadzą przez malownicze tereny regionu. Jednym z kluczowych szlaków w tej okolicy jest Szlak Powstańców Śląskich, który zachęca do odkrywania lokalnych atrakcji oraz poznawania historii związanej z tym fascynującym miejscem.

Przypisy

  1. Najstarsze ślady osadnictwa – Stare Gliwice [online], Gliwice OdNowa [dostęp 11.02.2022 r.]
  2. Urząd Miejski w Gliwicach: Raport o stanie miasta Gliwice za okres 2014–30.06.2018. [dostęp 21.10.2018 r.]
  3. BiP Urząd Miejski w Gliwicach. [dostęp 03.01.2017 r.]
  4. Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier w Karlsruhe. [dostęp 18.10.2012 r.]
  5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12.11.1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.

Oceń: Stare Gliwice (Gliwice)

Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:19