Stare Gliwice, znane także pod niemiecką nazwą Alt Gleiwitz, to historyczna dzielnica Gliwic, która została włączona w struktury miejskie w 1951 roku.
Obszar ten charakteryzuje się bogatą historią oraz unikalnym dziedzictwem kulturowym, które przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Informacje ogólne
W obrębie tej dzielnicy znajdują się różne osiedla, w tym osiedle Bajkowe oraz osiedle Ludwika Waryńskiego. Zanim hipermarket Tesco Extra zakończył swoją działalność w sierpniu 2021 roku, funkcjonował tu od początku lat 2000, przyczyniając się do rozwoju lokalnej infrastruktury handlowej.
Nazwa
W dniu 12 listopada 1946 roku miejscowości nadano nową, polską nazwę Stare Gliwice.
Historia
Na obszarze Starych Gliwic odkryto najstarsze ślady osadnictwa, które miały miejsce w obecnych Gliwicach. W trakcie realizacji budowy fabryki samochodów Opel natrafiono na artefakty pochodzące z wczesnej epoki żelaza, datowane na około 650 rok przed naszą erą, które są zaliczane do kultury łużyckiej.
Historyczna miejscowość funkcjonowała już w XIII wieku jako niewielka osada z grodziskiem obronnym. Została jednak zniszczona podczas najazdu Mongołów około 1259 roku. To prawdopodobnie w tym okresie doszło do przeniesienia przedlokacyjnej osady w miejsce współczesnego gliwickiego Starego Miasta.
Nazwa Stare Gliwice po raz pierwszy pojawiła się w dokumencie z 1317 roku, który stanowił akt notarialny, zachowany jedynie w formie odpisu. Dokument ten został wystawiony przez łabędzkiego proboszcza i wskazuje, iż Stare Gliwice były częścią parafii w Łabędach.
W kolejnych wiekach Stare Gliwice funkcjonowały jako podmiejska wieś. W 1670 roku zostały zakupione przez barona von Welczek, który rok wcześniej nabył stary zamek w Łabędach i tam ustanowił główną siedzibę rodu. W tym czasie wieś była bardziej zintegrowana z Łabędami, aniżeli z Gliwicami. Wokół niej rozciągały się pola uprawne, stawy rybne, ogrody oraz chmielniki, czyli plantacje chmielu. Część mieszkańców znajdowała zatrudnienie w pobliskim folwarku Gardel.
W okresie tym zachowały się dwa istotne obiekty: charakterystyczny budynek spichlerza z kamienia wapiennego z XVII wieku oraz barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena, pochodząca z drugiej połowy XVIII wieku. Z rozwojem miejscowego przemysłu wielu mieszkańców znalazło zatrudnienie w hucie „Hermina” w okolicy Łabędów lub w gliwickiej hucie. Część z nich zajmowała się furmaństwem dla lokalnego przemysłu, natomiast od końca XVIII wieku brała udział w budowie oraz późniejszej obsłudze Kanału Kłodnickiego.
W trakcie Plebiscytu na Górnym Śląsku 636 osób miało prawo do głosowania w Starych Gliwicach. Z tej liczby 597 stanowiło mieszkańców, co przekłada się na około 93,9%. Oddano w sumie 633 głosy, co stanowiło 99,5% uprawnionych, w tym 630 głosów było ważnych. Głosujących za Polską było 447 osób (około 70,6%), podczas gdy 183 osoby (około 28,9%) opowiedziały się za Niemcami. W lutym 1945 roku około 70 mieszkańców Starych Gliwic padło ofiarą deportacji w głąb ZSRR.
Edukacja
W Starych Gliwicach edukacja odgrywa kluczową rolę w rozwoju młodzieży. Na poziomie szkół podstawowych znajduje się Szkoła Podstawowa nr 27, która funkcjonuje w ramach Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 13.
Dla starszych uczniów, w tym regionie, dostępne jest również Gimnazjum nr 5, które, także jest częścią Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 13.
Turystyka
W sercu Gliwic, turystyka zyskuje na znaczeniu, a jednym z najważniejszych elementów tego rozwoju są szlaki piesze, które prowadzą przez malownicze tereny regionu. Jednym z kluczowych szlaków w tej okolicy jest Szlak Powstańców Śląskich, który zachęca do odkrywania lokalnych atrakcji oraz poznawania historii związanej z tym fascynującym miejscem.
Przypisy
- Najstarsze ślady osadnictwa – Stare Gliwice [online], Gliwice OdNowa [dostęp 11.02.2022 r.]
- Urząd Miejski w Gliwicach: Raport o stanie miasta Gliwice za okres 2014–30.06.2018. [dostęp 21.10.2018 r.]
- BiP Urząd Miejski w Gliwicach. [dostęp 03.01.2017 r.]
- Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier w Karlsruhe. [dostęp 18.10.2012 r.]
- Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12.11.1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Sikornik (Gliwice) | Żerniki (Gliwice) | Sośnica (Gliwice) | Politechnika (Gliwice) | Czechowice (Gliwice) | Wojska Polskiego (Gliwice) | Kopernik (Gliwice) | Śródmieście (Gliwice) | Zatorze (Gliwice) | Trynek (Gliwice) | Wójtowa Wieś (Gliwice) | Obrońców Pokoju (Gliwice) | Brzezinka (Gliwice) | Wilcze Gardło (Gliwice) | Stare Miasto w Gliwicach | Szobiszowice (Gliwice) | Ostropa (Gliwice) | Bojków (Gliwice) | Ligota Zabrska (Gliwice)Oceń: Stare Gliwice (Gliwice)