Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy”

---

Historia

Początek historii przemysłu zbrojeniowego w Łabędach datuje się na rok 1938, kiedy to rozpoczęto budowę nowoczesnej stalowni martenowsko-elektrycznej, usytuowanej niedaleko Herminenhütte (ob. Huta Łabędy). W okresie II wojny światowej, w czasie nasilających się działań zbrojeniowych, uruchomiono również Presswerk – Laband, co przyczyniło się do rozwoju produkcji militarnej. Już w 1942 roku zakład zaczął realizować swoje zadania związane z przemysłem wojskowym.

Na początku wiosny 1945 roku, po przyjściu radzieckich władz wojskowych, część maszyn oraz urządzeń została zdemontowana i wysłana do zakładów Dnieprospecstal w Zaporożu (ZSRR) jako łup wojenny. W demontażu uczestniczyli więźniowie, w tym miejscowi Niemcy oraz Ślązacy, a także powstańcy śląscy.

Rok 1946 przyniósł powołanie Huty Łabędy, która weszła w skład Gliwickiego Zjednoczenia Hutniczego. W styczniu 1947 roku rozpoczęto planową produkcję stalowych konstrukcji, takich jak mosty drogowe i kolejowe, a także wyprodukowano maszt wieży radiowej w Raszynie oraz ikoniczną wrocławską Iglicę. W 1948 roku założono Zakład Inwestycyjno-Remontowy ZIR, a w kwietniu 1951 roku, na mocy rozporządzenia Ministra Przemysłu Ciężkiego, na bazie ZIR powstały Zakłady Mechaniczne ŁABĘDY, których głównym celem była produkcja ciężkich pojazdów gąsienicowych.

W 1953 roku zakłady przyjęły nazwisko patrona – Józefa Stalina, przemieniając się na Zakłady Mechaniczne im. Stalina. Ta zmiana utrzymała się aż do 1956 roku, kiedy to, po wydarzeniach październikowych, nastąpiła kolejna zmiana na Zakłady Mechaniczne w Łabędach.

Produkcja skoncentrowała się na sprzęcie pancernym, a w latach 1951-1956 w Łabędach powstawał model licencyjny T-34/85. Do 1964 roku produkowano model T-54, a także T-55A. W Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Urządzeń Mechanicznych w Gliwicach projektowano między innymi wóz zabezpieczenia technicznego WZT-1 i WZT-2 oraz most szturmowy BLG-67, które również były wytwarzane przez ZM ŁABĘDY.

W latach 50. XX wieku zakład nie ograniczał się tylko do produkcji militarnej, ale także wprowadzał na rynek wyroby dla cywilów, takie jak maszynki do chleba, żyrandole, młotki i pralki. Na rynek eksportowy trafiły koparki mechaniczne. W 1954 roku rozpoczęto produkcję gąsienicowego ciągnika KD-35, powstałego na podstawie radzieckiej licencji jako Mazur D-35.

W 1974 roku, na mocy decyzji Ministra Przemysłu Maszynowego, zakład zyskał nową nazwę jako Kombinat Urządzeń Mechanicznych BUMAR-ŁABĘDY w Gliwicach, obejmujący jednakowej wielkości inne przedsiębiorstwa, położone nawet w odległych lokalizacjach, takie jak Zakład Maszyn Budowlanych FAMABA w Głogowie czy Zakład Metalowy w Zabrzu. W latach 80. XX wieku część zakładów została jednak wyłączona z kombinatu.

Początek lat 90. przyniósł trudności związane z transformacjami gospodarczymi po upadku systemu komunistycznego. 1 lipca 1993 roku dokonano komercjalizacji przedsiębiorstwa, które przekształciło się w spółkę akcyjną pod nazwą Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” SA w Gliwicach. W grudniu 2002 roku z ZM „Bumar-Łabędy” wyodrębniono Zakład Produkcji Specjalnej, zajmujący się producentą wozów bojowych. W marcu 2010 roku ZPS B-Ł został rozwiązany, a jego działalność włączono ponownie do Zakładów Mechanicznych „Bumar-Łabędy” w Gliwicach.

Przez lata Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” były częścią grupy Bumar, która od 2013 roku funkcjonuje jako Polski Holding Obronny. 19 sierpnia 2014 roku Polska Grupa Zbrojeniowa SA przejęła ZM „Bumar-Łabędy” od PHO sp. z o.o. PHO sp. z o.o..

Produkcja

Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy” koncentrują się na produkcji sprzętu pancernych, oferując różnorodne rozwiązania, w tym czołgi T-72 M1 oraz PT-91, a także wozy zabezpieczenia technicznego WZT-3 oraz WZT-4. Dodatkowo, do ich asortymentu należą mosty towarzyszące PMC-90.

W marcu 2010 roku, zakłady zakończyły realizację ważnego kontraktu na dostawę sprzętu dla Malezji, obejmującego m.in. PT-91M, PMC-91M oraz WZT-4. Warto dodać, że 17 stycznia 2012 r. Bumar Sp. z o.o. podpisał umowę z hinduską firmą BEML Limited na dostawę 204 sztuk Wozów Zabezpieczenia Technicznego WZT-3 dla indyjskiego Ministerstwa Obrony. Całkowita wartość tego przedsięwzięcia osiągnęła około 275 milionów USD, a ZM „Bumar-Łabędy” w pełni odpowiedzialne za jego realizację.

Od 2015 roku, zakład pełni rolę kluczowego wykonawcy w programie modernizacji czołgów Leopard 2A4 do nowoczesnego standardu Leopard 2PL. Dodatkowo, od 2019 roku, ZM „Bumar-Łabędy” zajmuje się również remontem oraz modyfikacją czołgów T-72M1, co obejmuje m.in. instalację zaawansowanych kamer termowizyjnych III generacji KLW-1 Asteria, cyfrowych systemów uruchamiania silnika, zewnętrznych koszy transportowych, a także nowoczesnych układów łączności wewnętrznej i zewnętrznej oraz nowych zestawów gąsienic.

Oprócz sprzętu wojskowego, zakład wytwarza również maszyny budowlane, w tym żurawie i koparki, a także produkcję konstrukcji spawanych, przekładni i kół zębatych. ZM „Bumar-Łabędy” są uznawane za przedsiębiorstwo kluczowe dla gospodarki Polski, a ich działalność objęta jest ochroną operacyjną SKW.

---

Oceń: Zakłady Mechaniczne „Bumar-Łabędy”

---