Janina Kończak, znana również z panieńskiego nazwiska Gotner, przyszła na świat 19 września 1951 roku w Gliwicach. To postać, która na trwałe wpisała się w historię Polski jako robotnica oraz aktywistka społeczna i związkowa.
W szczególności, Kończak zasłynęła jako pomysłodawczyni największego marszu głodowego w Polsce, który miał miejsce w Łodzi w 1981 roku. Ten znaczący protest był odpowiedzią na trudne warunki życia i pracy, a także na potrzebę działania na rzecz praw pracowniczych.
Życiorys
Janina Kończak urodziła się 19 września 1951 roku w Gliwicach.
Rozpoczęła swoją karierę zawodową jako robotnica w Łódzkich Zakładach Przemysłu Gumowego „Stomil”. W latach 1973–1981 była członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W sierpniu 1980 roku przejęła dowodzenie w Komitecie Strajkowym w swojej fabryce, a od początku września przewodniczyła Komisji Zakładowej „Solidarności” w Stomilu, która wówczas była jeszcze w fazie powstawania.
W 1981 roku kandydowała do Zarządu Regionalnego „Solidarności” i była jedyną kobietą starającą się o tę funkcję. Ostatecznie objęła kierownictwo jednego z zespołów zajmujących się sprawami socjalno-bytowymi. Jej inicjatywa marszu głodowego w Łodzi pozwoliła jej stanąć na czele protestu, w trakcie którego przemawiała na pl. Wolności, domagając się poprawy warunków życia dla pracowników.
Była delegatką na I Krajowy Zjazd „Solidarności”, gdzie wprowadziła się do I Komisji Zjazdowej ds. wyżywienia. W październiku 1981 roku wzięła udział w delegacji „Solidarności” do Francji, obok Lecha Wałęsy.
Po wprowadzeniu stanu wojennego została internowana w Gołdapi od 8 maja do 6 lipca 1982 roku, a jej dzieci znalazły się w domu dziecka. Po zwolnieniu wróciła do pracy, jednak z powodu presji ze strony władz na własną prośbę zdecydowała się na emigrację do Francji w 1982 roku.
Od 1983 do 1990 angażowała się w pomoc dla Polski, współpracując z francuskimi organizacjami związkowymi oraz dziennikarzem Leszkiem Talko, związanym z RFI i Communauté franco-polonaise Centre d’études et d’action des Polonais en France. Współpracowała także z innymi osobami ze środowiska francuskiej Polonii.
Po 1989 roku wielokrotnie odwiedzała Polskę, uczestnicząc w wydarzeniach, takich jak obchody rocznicy marszu głodowego w 2018 roku.
11 maja 2020 roku została uhonorowana Krzyżem Wolności i Solidarności.
Upamiętnienie
W 2021 roku na rynku wydawniczym pojawił się komiks zatytułowany „Karolina i Klara. Medalion czasu”, stworzony przez Sebastiana Frąckiewicza oraz Annę Krztoń. W dziele tym jedną z centralnych postaci jest Janina Kończak, która odegrała istotną rolę w fabule. Fundacja Kosmos dla Dziewczynek podjęła się wydania tego interesującego komiksu.
Warto zaznaczyć, że przed premierą wersji książkowej, komiks ten znalazł swoje miejsce w czasopiśmie „Kosmos dla Dziewczynek”, gdzie cieszył się dużym zainteresowaniem czytelniczek.
Przypisy
- KOMIKS - “Karolina i Klara. Medalion czasu” [online], Kosmos Dla Dziewczynek [dostęp 27.12.2021 r.] (pol.).
- Janina Józefa Gotner [online], Krzyż Wolności i Solidarności [dostęp 17.11.2021 r.] (pol.).
- M.P. z 2020 r. poz. 631: Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11.05.2020 r. o nadaniu odznaczeń.
- Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989, t. 4, Warszawa 2020, s. 190, ISBN 978-83-8098-964-1.
- Gniew łódzkich kobiet – marsz głodowy w 1981 roku [online], Liberté!, 27.07.2018 r. [dostęp 31.07.2019 r.] (pol.).
- MichałM. Sobczyk MichałM., Łódź to miasto kobiet [online], Przegląd, 12.08.2018 r. [dostęp 31.07.2019 r.] (pol.).
- a b Noty biograficzne łodzian zasłużonych w działaniach opozycji antykomunistycznej w latach 1976–89 [online], Stowarzyszenie Wolnego Słowa [dostęp 31.07.2019 r.] (pol.).
- a b Kobieca Solidarność [online], Urząd Miasta Łodzi [dostęp 31.07.2019 r.] (pol.).
- a b c „The Washington Post” i „New York Times” relacjonowały Marsz Głodowy. Ona stanęła na jego czele: „Moje dzieci były głodne” [online], Wyborcza.pl [dostęp 31.07.2019 r.] (pol.).
- a b Janina Kończak [online], Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [dostęp 31.07.2019 r.] .
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Wojciech Bożek | Marek Kempski | Maciej Konieczny | Karol Cebula | Stanisława Mizdra | Konrad Kolszewski | Franciszka Galbierz-Krośniak | Marek Widuch | Paweł Chrupek | Franciszek Ciupka | Rudolf Herrnstadt | Janusz Steinhoff | Zbigniew Kantorowicz | Lothar Bolz | Lesław Nawacki | Józef Potyka | Krzysztof Mazur | Andrzej Potocki (ur. 1964) | Jan Gałązka (poseł) | Andrzej Józef ChwalibógOceń: Janina Kończak