Krystyna Czerni

---

Życiorys

W trakcie swoich studiów, Krystyna Czerni aktywnie uczestniczyła w działalności Studenckiego Komitetu Solidarności w Krakowie. Była również członkinią redakcji prestiżowego miesięcznika „Znak” w latach 1992–1996, gdzie odpowiedzialna była za redagowanie dodatku poświęconego kulturze współczesnej. Jej kariera zawodowa obejmowała również pracę w Telewizji Kraków, co znacząco wzbogaciło jej doświadczenie w mediach.

Do roku 2017 była związana z Instytutem Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie przyczyniła się do rozwoju wiedzy o sztuce. W chwili obecnej współpracuje z IRSA, co świadczy o jej nieustającej aktywności i zaangażowaniu w dziedzinie sztuki.

Krystyna Czerni jest autorką wielu tekstów dotyczących sztuki oraz programów telewizyjnych, w których przeprowadza wywiady z artystami, co podkreśla jej pasję do tej dziedziny. W 2017 roku zdobyła stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy zatytułowanej Koncepcja sztuki sakralnejJerzego Nowosielskiego, pod przewodnictwem Andrzeja Szczerskiego.

Prywatnie, Krystyna Czerni jest żoną dziennikarza i publicysty Romana Graczyka, z którym ma troje dzieci.

Publikacje książkowe

Publikacje książkowe Krystyny Czerni to różnorodne dzieła dotyczące sztuki polskiej oraz biografie znaczących postaci w tej dziedzinie. Oto zestawienie tytułów, jakie zostały opublikowane przez autorkę:

• – Nie tylko o sztuce. Rozmowy z profesorem Mieczysławem Porębskim, Wrocław 1992,
• – Rezerwat sztuki. Tropami artystów polskich XX wieku, Kraków 2000,
• – Tadeusz Kantor. Malarstwo i teatr. Przewodnik po twórczości artysty, Bydgoszcz 2002,
• – Nowosielski, Kraków 2006,
• – Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego, Kraków 2011 (2. wyd. Kraków 2018),
• – Kažan u hrami. Bìografìâ Ûrìâ Novosìl’skogo [Кажан у храмі. Біографія Юрія Новосільського], Czerniowce 2015,
• – Jerzy Nowosielski w Lublinie, Warszawa-Lublin-Kraków 2015,
• – Tadeusz Kantor. Spacer po linie, Kraków 2015,
• – Tadeusz Kantor. Walking the tightrope, Kraków 2015,
• – Nowosielski w Małopolsce. Sztuka sakralna, Kraków 2015,
• – Nowosielski – sztuka sakralna. Podlasie, Warmia i Mazury, Lublin, Białystok 2019,
• – Nowosielski − sacral art. Podlasie. Warmia and Mazury, Lublin, Białystok 2019,
• – Nowosielski na Śląsku. Sztuka sakralna, Tychy−Kraków 2022,
• – Nowosielski w Warszawie i na Mazowszu. Sztuka sakralna, Kraków 2023.

Prace redakcyjne (wybór)

Redakcja dzieł wybranych Mieczysława Porębskiego

W obszarze redakcji Mieczysława Porębskiego można znaleźć kilka znaczących prac. Wśród nich wyróżniają się:

• Mieczysław Porębski, Polskość jako sytuacja, Kraków 2002,
• Mieczysław Porębski, Nowosielski, posł. Krystyna Czerni, Kraków 2003,
• Mieczysław Porębski, Krytycy i sztuka, Kraków 2004,
• Mieczysław Porębski, Spotkanie z Ablem, Kraków 2011.

Redakcja korespondencji, wywiadów i esejów Jerzego Nowosielskiego

Krystyna Czerni miała również istotny wpływ na redakcję korespondencji oraz esejów Jerzego Nowosielskiego. Oto niektóre z tych prac:

• Tadeusz Różewicz, Zofia i Jerzy Nowosielski. Korespondencja, oprac. Krystyna Czerni, Kraków 2009,
• Zbigniew Podgórzec, Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, oprac. i wstęp Krystyna Czerni, Kraków 2009 (2 wyd. 2014),
• Jerzy Nowosielski, Sztuka po końcu świata. Rozmowy, wybór i układ Krystyna Czerni, Kraków 2012,
• Jerzy Nowosielski, Zagubiona bazylika. Refleksje o sztuce i wierze, wybór i układ Krystyna Czerni, Kraków 2013,
• Jerzy Nowosielski, Listy i zapomniane rozmowy, wstęp i oprac. Krystyna Czerni, Kraków 2015.

Inne

Oprócz prac dotyczących Porębskiego i Nowosielskiego, Krystyna Czerni jest również autorką wielu innych istotnych redakcji, w tym:

• Lech Stangret, Tadeusz Kantor. Malarski ambalaż totalnego dzieła, Kraków 2006,
• Ryszard Przybylski, Tadeusz Różewicz. Listy i rozmowy 1965-2014, oprac. i wstęp Krystyna Czerni, Warszawa 2019,
• Cierpienie formy. Jerzy Tchórzewski. Malarstwo, t. 1−2, red. Krystyna Czerni, Józef Grabski, Kraków 2019,
• Suffering form. Jerzy Tchórzewski. Painting, t. 1−2, red. Krystyna Czerni, Józef Grabski, Kraków 2020.

Nagrody i wyróżnienia

Krystyna Czerni, jako utytułowana autorka, otrzymała szereg wyróżnień i nagród, które potwierdzają jej znaczenie w polskiej kulturze i literaturze.

• W maju 2000 roku była laureatką Krakowskiej Książki Miesiąca za tom esejów Rezerwat sztuki. Tropami artystów polskich XX wieku,
• W 2009 roku zdobyła Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „w uznaniu nieocenionych zasług dla kultury polskiej”,
• W 2012 roku uhonorowano ją Nagrodą im. Kazimierza Wyki „za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki oraz krytyki literackiej i artystycznej”,
• W tym samym roku, miesięcznik literacki „Nowe Książki” przyznał jej nagrodę za Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego jako najlepszą książkę roku,
• Uznana była także za finalistkę Nagrody Literackiej „Nike” za Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego,
• Otrzymała nominację do Nagrody Literackiej Gdynia w 2012 roku za tę samą biografię,
• Była również finalistką Nagrody Literackiej dla Autorki „Gryfia” za Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego,
• W 2019 roku zdobyła Nagrodę Kulturalną Województwa Lubelskiego za opracowanie Jerzy Nowosielski w Lublinie,
• Również w 2019 roku została uhonorowana Nagrodą Województwa Małopolskiego „Ars Quaerendi”,
• W 2022 roku otrzymała Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO,
• W 2022 roku przyznano jej także Nagrodę im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, przyznawaną przez redakcję Przeglądu Prawosławnego.

Odznaczenia

Wśród licznych odznaczeń, które zdobyła Krystyna Czerni, na szczególną uwagę zasługują następujące wyróżnienia:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2007 roku, za działalność opozycyjną w latach 70,
• Krzyż Wolności i Solidarności, otrzymany w 2016 roku,
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, przyznany w 2019 roku,
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, zdobyty również w 2019 roku,
• Odznaka Honorowa Województwa Podlaskiego, przyznana w 2019 roku.

---

Oceń: Krystyna Czerni

---