Lotnisko Gliwice-Trynek (kod ICAO: EPGL) to wyjątkowe cywilne lotnisko publiczne, które nie wymaga certyfikacji, co otwiera przed nim szerokie możliwości użytkowania. Umożliwia ono realizację różnorodnych lotów, w tym lotów biznesowych, sportowych oraz niewielkiego ruchu cargo.
Znajduje się w Gliwicach, w malowniczej dzielnicy Trynek, i dysponuje polem wzlotów o nawierzchni sztucznej. Warto zaznaczyć, że od 1969 roku lotnisko figuruje w ewidencji lotnisk prowadzonej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, zajmując miejsce o numerze 17 (nr rejestracyjny 18).
Od 22 września 2017 roku zarządzającym lotniskiem jest Górnośląski Akcelerator Przedsiębiorczości Rynkowej sp. z o.o. w Gliwicach (GAPR). Głównym użytkownikiem tego lotniska jest Aeroklub Gliwicki, który odgrywa kluczową rolę w jego działalności.
Dane lotniska
Lotnisko w Gliwicach, oznaczane jako EPGL, jest obiektem przeznaczonym do wyłącznego użytku. Operacje lotnicze są możliwe jedynie za pisemną zgodą od Zarządzającego.
Przedstawiamy kilka istotnych informacji dotyczących lotniska:
- nazwa lotniska: Gliwice – EPGL,
- lokalizacja (WGS–84):
- 50° 16′ 09,90″ N,
- 18° 40′ 22,05″ E.
- częstotliwość lotniska: 118.260 MHz – Gliwice Radio,
- droga startowa 08R/26L o wymiarach:
- 900 × 23 m, beton,
- 700 × 100 m, trawa.
- odległość od miasta: 2 km (1.1 NM) w kierunku 180′ GEO,
- elewacja pasa startowego: 254 m / 833 ft n.p.m.,
- pas o nawierzchni sztucznej ma własny system oświetlenia.
Lotnisko jest dostępne w dni robocze w godzinach 8:00–16:00, a początkowo możliwość korzystania z obiektu ogranicza się do godzin 10:00–16:00. W pozostałe dni przyloty muszą być uzgodnione z Aeroklubem Gliwickim z minimum 24-godzinnym wyprzedzeniem.
Dozwolony ruch lotniczy na obiekcie to VFR, a nocne operacje są możliwe po telefonicznym potwierdzeniu z 24-godzinnym wyprzedzeniem. Na lotnisku dostępne są światła w kształcie litery „T” oraz przenośne lampy.
Na terenie lotniska znajduje się szereg obiektów, w tym biurowiec aeroklubu, restauracja oraz dwa murowane hangary przeznaczone dla Gliwickiego Centrum Edukacji Lotniczej. Oferowane są również dwa hangary dla Politechniki Śląskiej oraz hangar dedykowany do sprzedaży samolotów. Dodatkowo, znajduje się tu stacja paliw i hangar dla prywatnych właścicieli statków powietrznych.
Na gliwickim lotnisku od wiosny do jesieni działa strefa spadochronowa Szkoły Spadochronowej Silesia, gdzie można skorzystać z możliwości wykonywania skoków tandemowych oraz uczestniczyć w kursach spadochronowych AFF.
Certyfikowany Ośrodek Szkolenia Pilotów Air4 posiada umowę o lotnisko bazowe w Gliwicach i oferuje szkolenia lotnicze na licencje pilota samolotowego rekreacyjnego LAPL(A), turystycznego PPL(A), zawodowego CPL(A), a także uprawnienia VFR NOC oraz do wykonywania lotów według wskazań przyrządów IR(A)/SE oraz IR(A)/ME. Na terenie lotniska z siedzibą znajduje się także przedsiębiorstwo Flytronic.
Śmigłowcowa Baza LPR (2007–2019)
W dniu 25 września 2007 roku na lotnisku Gliwice-Trynek zainicjowano przeniesienie bazy Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, które obsługiwało Województwo Śląskie. W tym czasie bazy ratunkowe wyposażone były w śmigłowiec Eurocopter EC135. Przed przeniesieniem, obszar działania tej bazy w Katowicach, na lotnisku Muchowiec, w 45% pokrywał się z obszarem operacyjnym śmigłowca stacjonującego w Krakowie.
Decyzja o przeniesieniu bazy w Gliwicach umożliwiła znaczne rozszerzenie zakresu operacyjnego. W wyniku tego, nowa lokalizacja objęła obszar autostrady A4, który wcześniej nie był objęty działalnością bazy, a także fragmenty województwa opolskiego.
Niestety, 15 grudnia 2019 roku zakończyła swoją działalność Śmigłowcowa Baza LPR w Gliwicach. Następnego dnia, 16 grudnia 2019 roku, uruchomiono tymczasową bazę Lotniczego Pogotowia Ratunkowego na lotnisku Katowice-Muchowiec (EPKM). Działalność bazy tymczasowej przewidziano do 25 października 2020 roku.
Na tymczasowej bazie ratowniczy Eurocopter pozostał do dnia 25 października 2020 roku, w momencie kiedy zakończono prace budowlane nad nową, docelową bazą LPR na lotnisku Katowice-Muchowiec.
Historia lotniska
Etap pierwszy do 1945
Historia lotniska w Gliwicach przed rokiem 1945 jest bogata i złożona. Już w roku 1910 zaczęto organizować pierwsze próby lotnicze, kiedy to francusko-niemiecki inżynier Claudius Dornier wykorzystał prowizoryczny pas startowy w miejskim lesie. Jego maszyna, mimo minimalnej wysokości wynoszącej jedynie 1 metr, wzniosła się na wysokość 50 metrów, co było znacznym osiągnięciem jak na owe czasy.
W 1913 roku, władze niemieckie z Berlina poleciły lokalnym władzom utworzenie lotniska, zorientowanego na potrzeby zarówno wojskowe, jak i cywilne. Teren ten, o wymiarach 200 m na 400 m, został zlokalizowany w okolicy trzech stawów, dawniej wykorzystywanej przez wojsko, a później przekształconej w Kąpielisko Leśne. Dzierżawca hr. Johann von Welczek wydał zgodę na korzystanie z tego obszaru już w październiku 1913 roku.
W dniu 1 października 1914 lotnisko zostało oficjalnie otwarte, zajmując powierzchnię około 200 × 500 m. Niestety lądowanie na tym terenie okazało się nieudane, co doprowadziło do rozwiązania umowy przez Ministerstwo Wojny w 1917 roku.
Bardziej nowoczesne lotnisko z budynkami skierowanymi w stronę Bojkowa powstało w 1916 roku. Powierzchnia wynosiła około 117 ha, a w jego skład weszły między innymi 8 hal samolotowych i stacja kontrolna. Interesające było położenie lotniska na ważnych trasach komunikacyjnych, takich jak Londyn–Hamburg–Berlin.
Mimo trudności, 17 kwietnia 1919 rozpoczęto przygotowania do utworzenia pasażerskiego lotniska, a krótkoterminowe działania umożliwiły uruchomienie połączeń z Wrocławiem. W 1924 roku wzniesiono nowoczesny hangar, który mógł pomieścić największe ówczesne samoloty, co było symbolem postępu.
Za sprawą licznych inicjatyw, jak i zaangażowania lokalnych przedsiębiorców, regularne loty wystartowały 1 maja 1925 roku. Loty do Berlina stały się codziennością, a miasto zyskało na znaczeniu na mapie lotniczej regionu.
Rok 1926 przyniósł kolejne zmiany, w tym powstanie stacji meteorologicznej, która była pionierskim przedsięwzięciem na Górnym Śląsku. Działalność lotniska rozwijała się nieprzerwanie, aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy warunki zmusiły je do przekształcenia w bazę wojskową.
Pod koniec lat 30. w Gliwicach miały miejsce wydarzenia, które miały ogromny wpływ na rozwój lotnictwa. Mimo atrakcyjnych połączeń do Berlina czy Wiednia, nie były one w stanie ochronić lotniska przed nadchodzącą wojną.
Etap drugi po 1945
Po zakończeniu II wojny światowej, lotnisko w Gliwicach przeszło przez okres stagnacji. Radzieckie jednostki, które pozostały na jego terenie, zniknęły, a działalność lotnicza praktycznie ustała. W latach 46-47 z inicjatywy Politechniki Śląskiej zorganizowano pierwszy teoretyczny kurs szybowcowy, co stanowiło promyk nadziei na ożywienie lokalnych sportów lotniczych.
Sytuacja zaczęła się zmieniać w 1948 roku, gdy lotnisko zaczęło być wykorzystywane do lotów szybowcowych przez Aeroklub Śląski. Dzięki sprowadzeniu sprzętu, udało się urozmaicić jego funkcje.
W 1949 roku, w okresie modernizacji lotniska w Katowicach, Gliwice również zyskały na znaczeniu, a nawet zaczęły funkcjonować skoki spadochronowe. Zwiększona aktywność Aeroklubu Śląskiego zainicjowała nowe możliwości szkoleniowe.
W kolejnych latach, aż do lat 50., lotnisko systematycznie odbudowywano, co zaowocowało rozwojem szkolenia pilotażowego. W 1953 roku miało miejsce premierowe lądowanie samolotu po wojnie, a Aeroklub Śląski zainicjował spadochronowe zajęcia pod okiem specjalistów, takich jak Franciszek Wójcikiewicz.
W 1955 roku powstał Aeroklub Gliwicki, który do dziś jest aktywnym uczestnikiem życia lotniczego regionu. Lotnisko w Gliwicach, mimo trudnych początków po wojnie, znalazło na nowo swoją tożsamość jako ośrodek sportów powietrznych.
Ostatnie kilkadziesiąt lat to również kluczowe wydarzenia, które miały wpływ na społeczeństwo. W 1999 roku, z okazji pielgrzymki, Papież Jan Paweł II odwiedził Gliwice, co uwieczniono w pomniku odsłoniętym w 2006 roku.
Warta uwagi jest także współpraca w zakresie z bezzałogowymi statkami powietrznymi, co miało miejsce w latach 2012, z inicjatywą Flytronic. Prace nad rozwojem technologii lotniczej są kontynuowane. Michał z Gliwic oraz jego społeczności stają się coraz bardziej aktywni w sferze lotniczej.
Przypisy
- Air4™ - Ośrodek Szkolenia Pilotów - Lotnisko Gliwice [online], Air4.pl [dostęp 30.11.2024 r.]
- Marek Mikołajczyk: Wypadek na lotnisku w Gliwicach. Rozbiła się awionetka. wiadomosci.wp.pl, 11.04.2021 r. [dostęp 18.04.2021 r.]
- Uroczyste otwarcie Gliwickiego Centrum Edukacji Lotniczej. dlapilota.pl, 26.08.2021 r. [dostęp 31.08.2021 r.]
- Marcin Buczek: Tragiczny wypadek spadochroniarza w Gliwicach. rmf24.pl, 10.09.2021 r. [dostęp 12.09.2021 r.]
- Raport Wstępny Zdarzenie nr – 2021/3542. pkbwl.gov.pl, 10.09.2021 r. [dostęp 05.10.2021 r.]
- Zginął Mariusz Ozga. [w:] Spadochrony Trójmiasto [online]. facebook.com, 10.09.2021 r. [dostęp 12.09.2021 r.]
- a b Oficjalnie oddano do użytku zmodernizowaną płytę gliwickiego lotniska z nową drogą startową. dlapilota.pl, 11.12.2020 r. [dostęp 11.12.2020 r.]
- a b Pas 26L/08R (DS1) już działa. [w:] Aeroklub Gliwicki [online]. aeroklub.gliwice.pl, 07.12.2020 r. [dostęp 09.12.2020 r.]
- a b Betonowy pas na lotnisku w Gliwicach technicznie oddany do użytku. dlapilota.pl, 04.12.2020 r. [dostęp 08.12.2020 r.]
- Tymczasowa baza Lotniczego Pogotowia Ratunkowego na lotnisku w Kaniowie. lpr.com.pl, 11.12.2019 r. [dostęp 15.12.2019 r.]
- Lewicki 2017, s. 6.
- Lewicki 2017, s. 7.
- Lewicki 2017, s. 8.
- Lewicki 2017, s. 9-10.
- Baza HEMS w Gliwicach. esil.pl. [dostęp 13.01.2016 r.]
- Sprzedaż paliwa lotniczego. Aeroklub Gliwicki. [dostęp 13.01.2016 r.]
- Dane lotniska. Aeroklub Gliwicki. [dostęp 13.01.2016 r.]
- Art. 54. Lotniska użytku publicznego i użytku wyłącznego. LexLege. [dostęp 13.01.2016 r.]
- Rejestr lotnisk i ewidencja lądowisk. Urząd Lotnictwa Cywilnego. [dostęp 17.09.2016 r.]
- Piknik Lotniczy Gliwice „100 lat lotniska w Gliwicach & 60 lat Aeroklubu Gliwickiego”. Facebook, 28.08.2016 r. [dostęp 31.08.2016 r.]
- Jak-23–remont zakończony!. Lotnicza Polska. [dostęp 15.11.2015 r.]
- Aeroklub Gliwicki 1955–2005, s. 3.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane z transportem i komunikacją":
Port Gliwice | Węzeł autostradowy Gliwice-Sośnica | Aeroklub GliwickiOceń: Lotnisko Gliwice-Trynek