Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach


W sercu Gliwic, w malowniczej dzielnicy Łabędy, znajduje się Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który stanowi ważny zabytek architektury religijnej. Jest to murowany, zabytkowy kościół parafialny obrządku rzymskokatolickiego, usytuowany w dekanacie Gliwice-Łabędy, należącym do diecezji Gliwickiej.

Kościół nie tylko zachwyca swoim wyglądem, ale również stanowi istotny punkt w lokalnej przestrzeni kulturowej. Warto dodać, że w pobliżu tej świątyni przebiegają także interesujące szlaki turystyczne, które zachęcają do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu, a są to:

  • Szlak Ziemi Gliwickiej,
  • Szlak rowerowy nr 16.

Historia

Historia tego obiektu sakralnego sięga roku 1317, kiedy to po raz pierwszy odnotowano jego istnienie, prawdopodobnie w formie drewnianej konstrukcji.

Obecnie znana świątynia, której wygląd możemy podziwiać dzisiaj, została wzniesiona w XV wieku. Znaczący rozwój kościoła miał miejsce w latach 1716-1719, kiedy to inicjatorem rozbudowy był Jan Bernard Welczek.

Warto również zaznaczyć, że budowla była kilkakrotnie odnawiana, w szczególności w 1864, 1912 oraz po roku 1945.

Architektura i wyposażenie

Obiekt, który przed nami stoi, to kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach. Jest on położony na niewielkim wzniesieniu i wyróżnia się orientowaną, jednonawową konstrukcją, murowaną z kamienia oraz cegły. Prezbiterium kościoła kończy się trójbocznie i kryje sklepienia krzyżowo-kolebkowe, które prawdopodobnie pochodzą z XV wieku. Warto podkreślić, że sklepienia w prezbiterium oraz nawie są barokowe, datowane na XVIII wiek. Znaczącym elementem architektury jest wieża, zbudowana w latach 1716-1719, która zwieńczona jest barokowym hełmem z latarnią.

Wnętrze kościoła zdobi neorokokowy ołtarz główny, pochodzący z 1858 roku. Ołtarz ten ozdobiony jest rzeźbami świętych Piotra i Pawła oraz obrazem Matki Boskiej Królowej Niebios. Z kolei ołtarze boczne, które datujemy na schyłek XVII wieku, również usuwają nas z rzeczywistości. Ołtarz lewy zdobią rzeźby świętych Symeona i Tomasza oraz obrazy świętych Józefa i Mikołaja. Ołtarz prawy, ozdobiony obrazami świętej Barbary z XIX wieku oraz świętego Hieronima z XVII wieku, uzupełnia duchowy krajobraz tego miejsca. W kaplicy północnej znajduje się barokowy ołtarz z 1720 roku, ukazujący rzeźby świętych Franciszka i Antoniego.

Ambona, która pochodzi z XVI wieku, zdobiona jest obrazami Czterech Ewangelistów, stworzonymi w XIX wieku. Z dawnego wyposażenia świątyni zachowały się interesujące przedmioty, w tym monstrancja z 1651 roku z herbem właścicieli Łabęd – Welczków, a także cztery barokowe lichtarze z cyny, z których dwa pochodzą z 1666 roku. Warto także zwrócić uwagę na siedemnastowieczny barokowy kielich oraz późnobarokową puszkę z 1723 roku, której fundatorem był Jan Bernard Welczek.

Na wieży kościoła znajdują się dwa średniowieczne dzwony, wykonane z brązu i mające średnice 83 oraz 69 cm. Dzwony te zapewne pochodzą z tego samego warsztatu, co sugerują podobne inskrypcje, które się na nich znajdują. Jeden z dzwonów datowany jest na 1479 rok, a drugi na 1480. Obie inskrypcje zawierają nazwę lokalnej miejscowości, odpowiednio labanth i labant, co podkreśla historyczny kontekst tego wyjątkowego miejsca.

Otoczenie

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach jest otoczony historycznym kamiennym murem, który pochodzi z XVIII-XIX wieku. W obrębie murów znajdują się dwie barokowe kaplice, które dodają uroku tej lokalizacji.

W północnej części otoczenia, przy głównej bramie, dostrzec można grobowiec rodziny Welczków, datowany na 1830 rok. Wokół grobowca znajdują się także nagrobki Jana i Zofii Welczków, pochodzące z 1811 roku, reprezentujące formę dużych, kamiennych urn.

Na grobowcu rodzinnym można zobaczyć herb Welczków, co jest interesującym detalem pokazującym ich status społeczny. Poza tym, kościół otacza plebania, która, jak na dzień dzisiejszy, przypuszczalnie została wzniesiona w 1729 roku, a także cmentarz, co dopełnia to wyjątkowe miejsce.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 7 października 2020 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 08.10.2020 r.]
  3. Anna Kwiecień, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łabędach, w: Leszek Jodliński (red.), Gliwice znane i nieznane, wyd. 3, Gliwice 2010 r.
  4. Atlas województwa śląskiego, cz. 2, okręg katowicki, PGK Katowice 2007 r.
  5. a b Szczech Bernard: Inskrypcje Ziemi Gliwickiej, w: "Rocznik Muzeum w Gliwicach". Tom III, Gliwice 1990 r.
  6. Dzielnice Gliwic - Łabędy. [dostęp 26.09.2012 r.]
  7. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 07.01.2014 r.]

Oceń: Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gliwicach-Łabędach

Średnia ocena:4.84 Liczba ocen:20