Tadeusz Lubelski

---

Życiorys

Tadeusz Lubelski urodził się w rodzinie związanej ze Lwowem. W 1971 roku zakończył edukację na kierunku polonistyka na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów, w latach 1971-1973, piastował stanowisko asystenta na macierzystej uczelni. W kolejnych latach, od 1973 do 1981, związany był z Uniwersytetem Śląskim, gdzie w 1979 roku obronił pracę doktorską pt. Poetyka powieści i filmów Tadeusza Konwickiego.

W okresie od 1981 do 1984 roku Lubelski pełnił funkcję kierownika Zakładu Filmu i Telewizji na Uniwersytecie Jagiellońskim. Następnie w latach 1984-1992 pracował jako adiunkt. Od 1989 do 1993 roku był także lektorem języka polskiego na Sorbonie. W 1993 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, w dziedzinie nauk humanistycznych, po obronie rozprawy pt. Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945-1961.

W 2002 roku przyznano mu tytuł profesora nauk humanistycznych. Od 2002 roku Lubelski sprawował funkcję zastępcy dyrektora, a w latach 2008-2012 był dyrektorem Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ. Po zakończeniu kadencji jako dyrektor pozostał w gronie pracowników Instytutu. Jego specjalizacje obejmują historię polskiego filmu oraz historię kinematografii europejskiej, w szczególności kina francuskiego. Jest redaktorem pierwszej polskiej tematycznej Encyklopedii kina (wyd. I – 2003, wyd. II – 2010) oraz współredaktorem serii Historia kina, składającej się z czterech tomów: Kino nieme (2009), Kino klasyczne (2011), Kino epoki nowofalowej (2015) oraz Kino końca wieku (2019).

Był promotorem około dwudziestu prac doktorskich, a także recenzentem ponad dwudziestu prac doktorskich i habilitacyjnych. Wśród jego doktorantów znajdują się m.in. Krzysztof Kornacki (2003), Piotr Marecki (2007), Marcin Maron (2009) oraz Maciej Stroiński (2013). W 1995 roku magisterium pod jego opieką uzyskała Katarzyna Kubisiowska.

W 1994 roku Lubelski objął stanowisko zastępcy redaktora naczelnego miesięcznika Kino. Jest członkiem rady redakcyjnej Kwartalnika Filmowego oraz współpracował jako recenzent z Tygodnikiem Powszechnym. Należy do Komitetu Nauk o Sztuce PAN, pełniąc w latach 2007-2011 funkcję przewodniczącego. Od 2011 roku jest także członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów oraz Rady Naukowej Instytutu Sztuki PAN i Rady Naukowej Polskiego Słownika Biograficznego.

Lubelski działa również w Zarządzie Samodzielnej Sekcji Piśmiennictwa Filmowego przy Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. Od 1995 roku sprawuje funkcję przewodniczącego jury Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy o Filmie dla Młodzieży Szkół Średnich (później ponadgimnazjalnych). Był dyrektorem programowym Krakowskiego Festiwalu Filmowego w latach 1995-2001 oraz 2006 roku, a następnie przewodniczył Radzie Programowej KFF. W 2006 roku został wybrany na członka Europejskiej Akademii Filmowej oraz Polskiej Akademii Filmowej.

W badaniach przeprowadzonych w 2015 roku przez Muzeum Kinematografii w Łodzi, Lubelski wskazał Osiem i pół Federico Felliniego jako największy film w historii, a Jak daleko stąd, jak blisko Tadeusza Konwickiego jako największe osiągnięcie w polskim kinie.

Wybrane publikacje

Tadeusz Lubelski jest autorem wielu wpływowych publikacji dotyczących kina i filmu. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego kluczowych prac:

• Poetyka powieści i filmów Tadeusza Konwickiego (1984),
• Strategie autorskie w polskim filmie fabularnym lat 1945–1961 (1992, II wyd. 2000),
• Kino Krzysztofa Kieślowskiego (1997),
• Nowa Fala. O pewnej przygodzie kina francuskiego (2000),
• Encyklopedia kina (2003) – redaktor,
• Odwieczne od nowa. Wielkie tematy w kinie przełomu wieków (2004),
• Historia kina polskiego (2006) – redaktor,
• Wajda (2006),
• Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty (2008),
• Historia kina. Tom 1. Kino nieme (2009) – redaktor, wraz z Rafałem Syską i Iwoną Sowińską,
• Historia kina. Tom 2. Kino klasyczne (2011) – redaktor, wraz z Rafałem Syską i Iwoną Sowińską,
• Historia niebyła kina PRL (2012),
• Historia kina. Tom 3. Kino epoki nowofalowej (2015) – redaktor, wraz z Rafałem Syską i Iwoną Sowińską,
• Historia kina. Tom 4. Kino końca wieku (2019) – redaktor, wraz z Rafałem Syską i Iwoną Sowińską.

Nagrody i wyróżnienia

W ciągu swojej kariery Tadeusz Lubelski zdobył szereg wyróżnień i nagród, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w dziedzinie filmologii oraz literatury. Oto niektóre z jego najważniejszych osiągnięć:

• Nagroda Ministra Edukacji Narodowej przyznana w 2002 roku,
• Nagroda Krakowska Książka Miesiąca za publikację Encyklopedia kina w 2003 roku,
• Nagroda PISF za najlepszą książkę filmową roku za dzieło Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty w 2009 roku,
• Nagroda im. Bolesława Michałka za najlepszą książkę filmową lat 2011–2012 przyznana za Historię niebyłą kina PRL,
• Nominacja do Nagrody Literackiej Nike w 2013 roku również za Historię niebyłą kina PRL.

---

Oceń: Tadeusz Lubelski

---